Beeld: UNStudio / Hendriks Coppelmans Bouwgroep
Betaalbaar én duurzaam wonen is de grootste uitdaging voor de toekomst. Met nul-op-de-meterwoningen zijn we al heel goed op weg. Maar met Plus-Op-de-Meter Wonen wordt er nu nog meer voor een duurzame toekomst geïnnoveerd. In de slimme wijk Brainport Smart District komen er 140 woningen die elk een circulaire batterij krijgen. Dit project is een onderdeel van het masterplan van UNStudio, dat de wijk Brandevoort moet uitbreiden met 1500 vaste en 500 tijdelijke woningen en een bedrijventerrein.
The New York Times sprak met een mogelijke toekomstige bewoner en de architect van de 'slimste wijk ter wereld'.
Afgelopen maart ging meneer Moerkerk met pensioen en had hij voornemens om te verhuizen naar de innovatieve wijk in Helmond. Hij woont nu nog met zijn vrouw in een klein dorpje nabij de nieuwe wijk, die op zijn vroegst volgend jaar de eerste bewoners zal krijgen.
"Ik realiseer me dat we in een experiment gaan leven", zei hij. "Sommige ideeën werken misschien niet zoals we verwachten." In Helmond is het Brainport Smart District, met onder meer een zakenwijk en veel groen, niet alleen een nieuwe wijk maar 'een nieuw type woonomgeving', aldus Ben van Berkel, de architect en oprichter van UNStudio. Deze Nederlandse firma, die kantoren over de hele wereld heeft, ontwierp het masterplan van de wijk.
De wijk voor gemengd gebruik, gelegen op 380 hectare, zal technologie gebruiken om een ecologisch en sociaal duurzame gemeenschap te creëren. "We willen positieve dingen ondersteunen met technologie. Vooral gemeenschapsopbouw."
De wijk maakt deel uit van een experiment waarin nieuwe ideeën worden getest en aangepast op basis van de wensen en behoeften van de 4.500 toekomstige bewoners en wat er gaandeweg wordt geleerd. "We hebben een raamwerk gemaakt van hoe deze ambities hopelijk heel goed kunnen werken in de toekomst, maar het is volkomen onvoorspelbaar hoe het zal werken en hoe het eruit zal zien", aldus Van Berkel.
Het project wordt geleid door Stichting Brainport Smart District, een samenwerkingsverband tussen de gemeente Helmond, de Technische Universiteit Eindhoven, Brainport Development, Provincie Noord-Brabant en de Tilburg University.
De wijk, die zelfredzaamheid en zelforganisatie bij haar bewoners stimuleert, wordt gefinancierd via een publiek-private samenwerking, waarbij individuele projecten privaat worden gefinancierd door de projectontwikkelaars. De kosten zijn nog niet bepaald.
“Een van de belangrijkste elementen bij het realiseren van deze wijk is dat we toekomstige bewoners vanaf het begin aan het project laten deelnemen”, zegt Cathalijne Dortmans, gemeenteraadslid van Helmond en hoofd van het stichtingsbestuur. Het zaad voor het project werd geplant door een stichtingslid, Elphi Nelissen, een professor op de afdeling duurzaamheid van gebouwen aan de Technische Universiteit Eindhoven en de voorzitter van het kwaliteitsteam van de wijk.
"Mijn droom was om een wijk te creëren met een betere kwaliteit van leven op het gebied van gezondheid, circulariteit, mobiliteit, energie, participatie, data, veiligheid en inclusiviteit die een voorbeeld kan zijn voor de rest van Europa en de wereld", zei professor Nelissen.
"Dus ik dacht, nou, dit is niet zomaar een locatie, maar een heel innovatief gebied waar ik begreep dat een nieuw type mensen zou willen wonen. Mensen met een andere achtergrond, die ook die technische achtergrond hebben," zei Van Berkel.
UNStudio werkte met een multidisciplinair team van partners om het districtsplan te ontwerpen als een flexibel raster dat gemakkelijk kan worden aangepast aan de landbouwlijnen van het landschap. Plannen voor de wijk gaan meer over de sfeer dan over specifieke woningtypen. "Elke architect kan zijn eigen stijl van architectuur meebrengen", aldus Van Berkel. "Het wordt bijvoorbeeld geen hoogbouw, maar allemaal laagbouw."
De woningen, waarvan 20 procent gesubsidieerde woningen, zullen worden gemengd met bedrijven en recreatieruimtes om het gemakkelijk te maken om zich met de fiets en te voet te verplaatsen en om contact te maken met buren. “We kijken nu naar minstens 50 verschillende typen huishoudens. Naast generatiegezinnen kijken we ook naar huishoudens met alleenstaande ouders, met extra kostgangers, met familieleden en vrienden die samenwonen."
De wijk wordt ontworpen met nieuwe vormen van energieopwekking; emissievrije mobiliteit (er wordt een programma voor het delen van elektrische auto's getest) en het delen van gegevens. "Projecten die zich inschrijven in de wijk worden beoordeeld op hun innovatieniveau. Het is een proces dat nergens anders in Nederland bestaat."
Bronnen:
Hendriks Coppelmans. (z.d.). PLUS-OP-DE-METER WONEN®. Geraadpleegd van hendrikscoppelmans.nl
Plockova, J. (2020, 24 juli). A ‘Smart District’ Takes Shape in the Netherlands. Geraadpleegd van nytimes.com